Thẩm Ngọc Khuê

 Phó Tổng thư ký Hội Toán Học Hà Nội

Trong một số năm gần đây, Hội Toán học Hà Nội cùng với Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQGHN đã phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo các tỉnh Phú Thọ (2006), Vĩnh Phúc (2007), Hải Dương (2008) và năm nay 2009 là tỉnh Quảng Ninh tổ chức các hội thảo về Toán Giải tích trong nghiên cứu và ứng dụng.

Đại biểu các tỉnh về dự hội thảo biết đến Hội Toán học Hà Nội qua đồng chí Chủ tịch Hội GS. TSKH. Nguyễn Văn Mậu, đồng Trưởng ban tổ chức Hội thảo và qua tiêu đề của Hội thảo, còn nội hàm hoạt động của Hội Toán học Hà Nội như thế nào có thể có đại biểu cũng chưa thật hiểu rõ. Hôm nay, tôi xin phép được giới thiệu vài nét về Hội Toán học Hà Nội để các đại biểu các tỉnh bạn hiểu rõ hơn về Hội Toán học Hà Nội với mong muốn được sự ủng hộ, sự cộng tác chặt chẽ của những người làm toán, yêu toán của các tỉnh bạn đối với Hội Toán học Hà Nội và cùng giúp nhau phát triển.

Thưa các vị đại biểu,

Hội Toán học Hà Nội là tổ chức chính trị xã hội tự nguyện của đội ngũ trí thức hoạt động chuyên ngành toán học. Hội là nơi hội tụ nối kết các nhà toán học, các thầy cô giáo dạy toán, các nhà nghiên cứu ứng dụng toán và những người yêu thích toán học trên địa bàn Thủ đô nhằm thúc đẩy sự nghiệp toán học phát triển.

Hội là một trong 36 hội khoa học kỹ thuật chuyên ngành của Thành phố, thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học kỹ thuật Hà Nội. Hội được thành lập tương đối sớm so với các hội khoa học kỹ thuật khác của Thành phố (Liên hiệp các hội Khoa học Kỹ thuật Hà Nội thành lập ngày 9 tháng 12 năm 1982, Hội Toán học Hà Nội thành lập ngày 27 tháng 6 năm 1987). Hội được Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội bảo trợ. Sở đã tạo điều kiện cho Hội hoạt động như phòng làm việc, phòng họp, hội trường, các phương tiện thông tin liên lạc,… Sở đã dành một phòng làm việc cho Hội ở tầng 3 nhà 81 Thợ Nhuộm. Hai hội trường lớn của Sở là Hội trường 23 Quang Trung và Hội trường tầng 4 nhà 81 Thợ Nhuộm là nơi diễn ra sinh hoạt Câu lạc bộ của Hội Toán hàng tháng trong năm học (sinh hoạt vào chiều thứ 6 tuần 3 của tháng) đến nay sinh hoạt câu lạc bộ vẫn sử dụng 1 trong 2 hội trường trên.

Từ ngày thành lập đến nay, Hội Toán học Hà Nội đã khắc phục khó khăn từng bước xây dựng tổ chức và triển khai nhiều hoạt động nhằm thực hiện các nhiệm vụ được ghi trong điều lệ của Hội. Hiện nay Hội đã có hơn 800 hội viên với 20 chi hội cơ sở đang làm công việc nghiên cứu, giảng dạy và ứng dụng toán học tại các viện, các trường đại học, cao đẳng và phổ thông trên địa bàn thành phố Hà Nội. Lực lượng này đã tích cực tham gia vào các hoạt động của Hội: Nghiên cứu ứng dụng và phổ biến toán, tham gia các xemina, các hội thảo khoa học sinh hoạt câu lạc bộ, bồi dưỡng và động viên sinh viên, học sinh giỏi toán…, đã có những đóng góp tích cực vào chương trình phát triển kinh tế xã hội, khoa học kỹ thuật của Thủ đô.

Hội Toán học Hà Nội đã trải qua 4 kỳ đại hội đại biểu và đang chuẩn bị tiến tới đại hội lần thứ 5 nhiệm kỳ 2008 - 2013. Chủ tịch Hội qua các nhiệm kỳ như sau:

·        Nhiệm kỳ 1 (1987 - 1993): GS. TSKH. Phạm Hữu Sách (Viện Toán học)

·        Nhiệm kỳ 2 (1993 - 1998) và Nhiệm kỳ 3 (1998 - 2003): GS. TSKH. Trần Văn Nhung (Bộ Giáo dục và Đào tạo)

·        Nhiệm kỳ 4 (2003 - 2008): GS. TSKH. Nguyễn Văn Mậu (Trường Đại học Khoa học Tự nhiên Hà Nội).

            Hoạt động của Hội ở mỗi nhiệm kỳ có những nét tiêu biểu riêng, ghi dấu ấn cho nhiệm kỳ đó. Tuy nhiên những hoạt động chủ đạo như nghiên cứu ứng dụng giảng dạy toán, tổ chức các xemina, các hội thảo khoa học, sinh hoạt câu lạc bộ… thì hầu như các nhiệm kỳ đều duy trì thường xuyên:

-         Xemina toán của các chi hội sinh hoạt đều đặn, nghiêm túc, có chất lượng được nhiều hội viên tham gia. Tiêu biểu là xemina toán liên trường viện của Chi hội Trường ĐHKHTN, thu hút cán bộ giảng dạy và nghiên cứu của nhiều trường đại học, viện nghiên cứu  cũng như các trường trung học phổ thông của Hà Nội tới dự, sinh hoạt đều dặn vào thứ 5 hàng tuần. Năm nay Xemina đang chuẩn bị tiến hành Lễ kỷ niệm trọng thể 20 năm ngày thành lập. 

-         Hội thảo khoa học, một hoạt động bổ ích đối với công tác nghiên cứu, giảng dạy và ứng dụng toán. Hội thảo của Hội được tổ chức ít nhất 1 lần/năm. Tại các hội thảo này, hội viên của Hội hoặc các chi hội báo cáo kết quả nghiên cứu mới của mình, trao đổi, thảo luận, có tác dụng thúc đẩy việc nghiên cứu  của mỗi hội viên. Qua hội thảo hàng năm, nhiều công trình khoa học có giá trị được công bố trên các tạp chí quốc tế và quốc gia.

-         Hoạt động câu lạc bộ là hoạt động tuyên truyền phổ biến kiến thức toán nâng cao dân trí, bồi dưỡng trình độ chuyên môn cho hội viên được Hội hết sức quan tâm. Ngay nhiệm kỳ đầu, Hội đã xây dựng câu lạc bộ toán của Hội. Đối tượng tham gia câu lạc bộ là giáo viên đang giảng dạy của các trường phổ thông Hà Nội, các sinh viên toán của các trường Cao đẳng Sư phạm và Đại học Sư phạm Hà Nội và các hội viên khác. Mấy năm sau có thêm giáo viên các tỉnh Hoà Bình, Vĩnh Phúc cùng tham dự. Câu lạc bộ được duy trì cho đến nay. Câu lạc bộ đã đón nhận nhiều GS., nhiều nhà toán học trong và ngoài nước đến trình bày các chuyên đề thiết thực. Những thông tin mới nhất được cập nhật trong các kỳ sinh hoạt. Các GS. Phan Đức Chính, GS. Nguyễn Văn Mậu đưa đoàn học sinh giỏi toán đi thi Olympic toán quốc tế hàng năm khi trở về đã đến câu lạc bộ thông báo về cuộc thi và kết quả của đoàn; GS. Hà Huy Khoái, Viện Toán học đã thông báo kịp thời về lời giải bài toán Fecmat; GS. Federic Phạm (Cộng hòa Pháp) đã thuyết trình về hình bao họ đường cong phẳng; GS. Nguyễn Đình Trí báo cáo về hội nghị giảng dạy toán quốc tế ở Canada (1992), Đại hội toán học quốc tế tại Zurich (1994), Beclin (1998)… Có những buổi thuyết trình, số hội viên đến dự sinh hoạt tại hội trường 200 chỗ đông không đủ ghế, phải kê thêm ghế băng để ngồi. Cùng với câu lạc bộ của các giáo viên dạy toán, Hội còn giúp một số trường tổ chức câu lạc bộ toán của học sinh gây hứng thú học toán cho học sinh.

Nhiệm kỳ 1 vào những năm đầu của thời kỳ đổi mới, Hội Toán ngoài hoạt động chuyên môn còn tổ chức viết, in và phát hành sách về toán. Hội mở một cửa hàng bán các sản phẩm của Hội tại phố Nguyễn Thái Học để tự gây quỹ. Lúc đó Hội đã mở tài khoản tại Ngân hàng Hoàn Kiếm, song kết quả còn hạn chế nên đã ngừng các hoạt động này.

            Hoạt động tiêu biểu ở nhiệm kỳ 2 và nhiệm kỳ 3 là mở rộng quan hệ quốc tế. Thông qua các GS. có uy tín quốc tế, Hội đã có nhiều cuộc tiếp xúc với các nhà toán học Pháp, Nhật Bản, Úc, Mỹ… Một số cơ sở đào tạo quốc tế có chi nhánh tại Việt Nam cũng thường xuyên quan hệ với Hội Toán học Hà Nội. Hội đã mời các nhà toán học ở Okinawa (Nhật Bản) sang trao đổi về chuyên môn, thuyết trình tại câu lạc bộ và cấp học bổng cho học sinh, sinh viên nghèo học giỏi. Hội đã trao đổi hai chiều với Hội Toán học Matxcơva, Tokyo, Ki-ép, Paris và khối Francophony. Hội đã tích cực tham gia các hoạt động xã hội của Thủ đô. Nhiệm kỳ 2, một đồng chí trong ban chấp hành Hội đã được bầu là đại biểu Hội đồng Nhân dân Thành phố, đó là GS. TSKH. Nguyễn Văn Thu, Phó Chủ tịch Hội. Nhiệm kỳ 3, GS. TSKH. Trần Văn Nhung, Chủ tịch hội được bầu là Đại biểu Hội đồng Nhân dân Thành phố khóa tiếp theo. Khóa đó Mặt trận Tổ quốc thành phố giới thiệu 2 ứng viên ở cùng đơn vị bầu cử để nhân dân lựa chọn và bầu: đồng chí Trần Văn Nhung, chủ tịch Hội Toán và 1 đồng chí Phó Giám đốc Sở Giáo dục Đào tạo Hà Nội. Kết quả là đồng chí Nhung của Hội Toán học đã thắng cử. Đó là niềm tự hào của Hội Toán học Hà Nội.

Nhiệm kỳ 4 là nhiệm kỳ hiện nay, đồng chí chủ tịch Hội đã tạo nhiều điều kiện giúp Hội đẩy mạnh các hoạt động như bố trí địa điểm để bồi dưỡng giáo viên chuyên toán trong cả nước, thi học sinh giỏi toán Hà Nội mở rộng bằng tiến Anh, in ấn các tài liệu,… Điểm nổi bật trong nhiệm kỳ này là: - mở rộng các xemina toán, các hội thảo khoa học đến với giáo viên trung học phổ thông của các tỉnh miền trung du và Tây Bắc; - quan tâm nhiều đến việc bồi dưỡng giáo viên toán dạy các trường chuyên của các tỉnh trong toàn quốc (tổ chức bồi dưỡng hè hàng năm tại Trường ĐHKHTN); - bồi dưỡng khích lệ học sinh say mê học toán bằng các hoạt động thi Olympic Toán Hà Nội mở rộng bằng tiếng Anh bắt đầu từ năm 2005, thi Olympic Singapore mở rộng bắt đầu từ năm 2004 để giúp thầy và trò làm quen với hội nhập; - tổ chức và đưa các đoàn học sinh của Hà Nội (2 lần), Vĩnh Phúc (1 lần) đi dự Olympic khoa học quốc tế; - tổ chức trại hè Hùng Vương cho các trường THPT chuyên của khu vực miền núi phía Bắc; - mở trang web của Hội (http://www.hms.org.vn) để trao đổi thông tin, hội nhập quốc tế…

Hoạt động của Hội ngày càng phong phú qua từng nhiệm kỳ. Vị trí và vai trò của Hội ngày càng được khẳng định không chỉ trong giới toán học mà trong các ngành, các giới của địa phương. Hội được sự ủng hộ của lực lượng xã hội nên mặc dù không có kinh phí nhưng Hội vẫn tổ chức được nhiều hoạt động có hiệu quả. Đó là niềm vui và sự thành công của Hội.

Trong nhiệm kỳ tới, với những kinh nghiệm hoạt động qua 4 nhiệm kỳ, Hội Toán học Hà Nội tin tưởng sẽ phát huy tốt hơn nữa những thành quả đã đạt được, xứng đáng với lòng tin yêu của nhân dân Thủ đô đối với Hội.

Xin trân trọng cảm ơn.