Công trình chứng minh “Bổ đề cơ bản chương trình Langland” của
giáo sư toán học Ngô Bảo Châu - Cựu học sinh Khối THPT Chuyên Toán - Tin,
Trường ĐHKH Tự nhiên - vừa được tạp chí danh tiếng Time (Mỹ) bình chọn là 1
trong 10 khám phá khoa học tiêu biểu của năm 2009
Trong phần bình chọn về công trình của giáo sư Ngô Bảo Châu, tạp
chí Time viết:
Năm 1979, nhà toán học người Mỹ gốc Canada Robert Langlands đã
phát triển một lý thuyết mang tính cách mạng và đầy tham vọng mà có thể nối hai
nhóm của toán học là lý thuyết số và lý thuyết nhóm. Theo tính toán, lý thuyết
này nghiên cứu tính đối xứng kết hợp với phương trình số học được gọi là
“chương trình Langlands”.
Langlands cùng các cộng sự và sinh viên của mình đã chứng minh
được những trường hợp đặc biệt của định lý cơ bản. Nhưng hóa ra việc chứng minh
các trường hợp tổng quát khó khăn hơn nhiều so với những gì Langlands dự đoán
và đã mất gần 30 năm mới đạt được.
Trong vài năm qua, Ngô Bảo Châu - giáo sư toán học Việt Nam hiện
làm việc tại trường đại học Université Paris-Sud (Pháp) và Viện Nghiên cứu cao
cấp (IAS) ở Princeton (Mỹ), đã đưa ra một chứng minh xuất sắc cho bổ đề cơ bản.
Khi công trình này được kiểm tra trong năm nay và được xác nhận là đúng, các
nhà toán học khắp toàn cầu đã “thở phào nhẹ nhõm”.
Peter Sarnak, nhà lý luận số học làm việc tại IAS, khẳng định:
“Điều này giống như thể những người làm việc ở phía xa bên kia bờ sông đợi ai
đó đến bắc cho chiếc cầu qua sông. Và giờ đây bỗng dưng công trình của mọi
người bên kia bờ sông đã được chứng minh”.
Danh sách 10 khám phá khoa học tiêu biểu của năm 2009 theo bình
chọn của tạp chí Time:
1. Tìm thấy bộ xương cổ nhất của loài người
2. Giải mã bộ gene người
3. Liệu pháp gene chữa chứng mù màu
4. Thiết kế robot tự nghiên cứu khoa học
5. Nuôi cá ngừ trên đất liền
6. Phát hiện nước trên mặt trăng
7. Chứng minh được bổ đề toán học Langlands
8. Phép truyền thông lượng tử
9. Làm “hồi sinh” máy gia tốc hạt khổng lồ
10. Phát hiện ngôi sao mới giống hệ mặt trời
Xem chi tiết tại:
http://www.time.com/time/specials/packages/article/0,28804,1945379_1944416_1944435,00.html
Thanh Nhàn (theo www.time.com và www.lookatvietnam.com )
| 
